Trump–Erdoğan Görüşmesinden İki Lider de Kazançlı Çıktı
Özet:
Londra merkezli analist Tim Ash, Beyaz Saray’da gerçekleşen Erdoğan–Trump görüşmesini değerlendirdi. Ash’e göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, iç politikadaki baskılara rağmen ABD Başkanı Trump’tan beklediği saygıyı gördü, milyarlarca dolarlık anlaşmalarla Washington’a gitti ve iki taraf da enerji, savunma ve Suriye başlıklarında ilerleme işaretleri verdi.
Erdoğan’a “Saygılı” Karşılama
Tim Ash’in değerlendirmesine göre Erdoğan’ın Beyaz Saray ziyareti, Türkiye açısından diplomatik bir kazanç oldu.
Erdoğan, Trump’tan beklediği “saygılı muameleyi” gördü.
Zelenskiy tarzı bir “sürpriz çıkış” yaşanmadı; sadece Trump’ın seçimlere dair alaycı bir esprisi dikkat çekti.
Görüşmeye geniş bir heyet eşlik etti: Erdoğan’ın yanında İbrahim Kalın, Hakan Fidan ve Mehmet Şimşek, Trump’ın yanında ise Scott Bessent, Marco Rubio ve Pete Hegseth vardı. Oval Ofis adeta dolup taştı.
Ash’e göre bu görüntü, “Türkiye ile işlerin normal seyrinde” olduğu mesajını verdi. Trump’ın Türkiye’nin iç siyasetinde yaşanan CHP davalarına karışma niyetinde olmaması ise Erdoğan’ın kulağına müzik gibi geldi.
Masada 50 Milyar Dolarlık Paket
Erdoğan yönetimi, görüşmeye hazırlıklı gitti. Trump’a 50 milyar doları aşan ticari anlaşmalar sunuldu:
Türk Hava Yolları–Boeing anlaşması, Biden döneminde hazırlanmış olsa da Trump’a “hediye” edildi.
70 milyar metreküp LNG anlaşması, Türkiye’nin Rusya bağımlılığını azaltma stratejisinin bir parçası olarak öne çıktı.
Ayrıca, ABD şirketlerinin Türkiye’de nükleer enerji santrali ihalesini kazandığı duyuruldu.
Savunma: S-400, F-35 ve Patriot Tartışması
Erdoğan’ın en büyük beklentileri arasında Halkbank davasının düşürülmesi, CAATSA yaptırımlarının kaldırılması ve Türkiye’nin F-35 programına geri dönmesi yer aldı.
F-16 anlaşması neredeyse tamamlanmış durumda; tartışma, F-35 ile kombinasyon üzerine yoğunlaşıyor.
CAATSA kapsamında ise S-400’lerin akıbeti belirleyici olacak. Ash, “S-400’leri bir yere park edip Amerikalıların incelemesine izin verilmesi olası bir formül olabilir” yorumunu yaptı.
Trump’ın Patriot satışını gündeme getirmesi dikkat çekti. İsrail’in Katar saldırıları sonrası Türkiye’ye tehdit mesajları verdiği ortamda, Ankara’nın hava savunmasını güçlendirmesi kaçınılmaz görünüyor.
Suriye ve Ortadoğu Dosyası
Suriye konusunda iki ülkenin pozisyonları yakınlaştı. ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye–Lübnan özel temsilcisi Barrack, görüşmelerde aktif rol aldı.
Türkiye’nin YPG’nin “üniter yapılara” entegre edilmesi talebi olumlu karşılandı.
Barrack’ın Britanya ve Fransa’yı geçmişteki “cetvelle çizilen sınırlar” nedeniyle eleştirmesi Ankara’da sempatiyle karşılandı.
Gazze konusunda büyük bir anlaşmazlık yaşanmadı. Ancak Türk tarafı, Hamas yetkililerine Türkiye’de yönelik olası İsrail saldırılarına karşı Washington’dan güvence almak istedi.
Enerjide Rusya Bağımlılığı Masada
Trump, Türkiye’nin Rusya’ya olan enerji bağımlılığını açıkça gündeme getirdi:
Türkiye’nin petrol ithalatının %66’sı, doğalgazın ise %40’ı halen Rusya’dan geliyor.
Bu durum, Moskova’ya her yıl on milyarlarca dolar gelir sağlıyor.
Ash’e göre Trump, bu bağımlılığı F-35 dosyasıyla ilişkilendirmeye çalışıyor olabilir. Ancak Erdoğan, LNG ve nükleer anlaşmalarla Trump’ı kısmen ikna etti. Ayrıca Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden petrol akışının yeniden başlaması, Ankara’nın uzun vadede çeşitlenme ihtiyacını kavradığını gösteriyor.
Ash, Trump’ın motivasyonunun aslında Ukrayna’ya destekten ziyade ABD’ye daha fazla iş fırsatı yaratmak olduğunu, Ankara’nın da bu gerçeği iyi okuduğunu vurguladı.
Genel Değerlendirme
Tim Ash’e göre Beyaz Saray görüşmesinden her iki taraf da kazançlı çıktı:
Erdoğan, Trump’tan siyasi destek ve saygı gördü, milyar dolarlık anlaşmalarla prestij kazandı.
Trump ise ABD’ye yeni enerji ve savunma ihaleleri getirme imkânı elde etti.
Ash, kritik başlıkların — Suriye, CAATSA/F-35, Halkbank — önümüzdeki aylarda büyük ihtimalle paket bir anlaşmayla sonuçlanacağını öngörüyor.
Kaynak: Tim Ash, @tashecon blog
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]