Güney Avrupa Ülkelerinde Soğutma Maliyetleri Can Yakacak
Yeni bir rapor, artan soğutma talebini Avrupa enerji sistemi için “başlıca iklim risklerinden biri” olarak niteliyor. Raporda özellikle artan sıcaklık, kuraklık ve su kıtlığı riskiyle karşı karşıya kalan Güney AB ülkelerinde, gelecekteki enerji talebinin soğutma nedeniyle artmasının beklendiği belirtiliyor.
Avrupa Çevre Ajansı’nın (EEA) yeni raporuna göre Portekiz, fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye geçişte “iyi bir örnek” olarak öne çıkmakla birlikte gelecekte evlerini soğutmak için en çok harcama yapacak ülkelerden biri olabilir.
Pazartesi günü yayımlanan ve ilk olarak Lusa haber ajansında yer alan rapora göre Yunanistan, İtalya, Portekiz ve İspanya, küresel ısınma nedeniyle gelecekte Avrupa Birliği’nde (AB) konutlarda soğutma için harcanacak toplam yıllık enerjinin %71’ini tüketebilir.
Raporda, iklim değişikliğinin enerji güvenliği üzerindeki risklerinin Avrupa genelinde farklılık gösterdiği vurgulanıyor. Güney Avrupa artan sıcaklık, kuraklık ve su kıtlığı riskiyle karşı karşıya kalırken Kuzey Avrupa’da hem risklerin hem de fırsatların bulunduğu belirtiliyor.
Artan Soğutma Talebi “Başlıca İklim Risklerinden”
EEA raporu, artan soğutma talebini Avrupa enerji sistemi için “başlıca iklim risklerinden biri” olarak niteliyor. Güney AB ülkelerinde gelecekteki enerji talebinin özellikle soğutma nedeniyle artması bekleniyor.
Verilere göre, 2010-2019 arasında 19 Avrupa ülkesinde konutlarda soğutma amaçlı kullanılan nihai enerji miktarı üç katına çıktı. Raporda ayrıca hidroelektrik potansiyelinin düşmesi, termik santralların ve elektrik iletim hatlarının verimliliğinin azalması, aşırı hava olaylarının enerji altyapısına zarar vermesi gibi diğer riskler de sıralanıyor. Güney Avrupa’nın kuraklık ve sıcak dalgaları nedeniyle elektrik kesintilerine daha yatkın olduğu ifade ediliyor.
Portekiz Dönüşümde Örnek
2023’te AB’nin nihai enerji tüketiminde yenilenebilir kaynakların payı %24,5 oldu. Bu oran, REPowerEU ve Fit for 55 gibi politikaların etkisiyle tüm zamanların en yüksek seviyesine çıksa da 2030 için belirlenen %42,5’lik hedefin oldukça altında. Portekiz ise bu dönüşümde örnek gösteriliyor. Ülke, yenilenebilir enerjilerin nihai tüketimdeki payını 2004’te %19 iken 2023’te %35’e çıkardı. Geçen yıl enerji karmasının %73’ünden fazlası yenilenebilir kaynaklardan sağlandı.
Bu dönüşüm, hidroelektrik, rüzgar ve güneş enerjisinin hızlı şekilde yaygınlaştırılmasıyla mümkün oldu. Portekiz, 2000’lerin başından itibaren hidroelektrik ve rüzgara büyük yatırımlar yaptı, son yıllarda ise büyük ölçekli fotovoltaik projeler ve çatı üstü güneş panelleriyle güneş kapasitesini hızla artırdı. Ayrıca hidroelektrik santrallarını modernleştirerek enerji depolama ve arz güvenliğini güçlendirdi.
Ülkenin 2021’de kömür santrallarını kapatması ise emisyonların azaltılmasında temel bir adım olarak değerlendirildi ve fosil yakıtları aşamalı olarak terk etme konusundaki kararlılığın açık bir göstergesi oldu.